BOŞANMA DAVASI ÇEKİŞMELİ BOŞANMA

BOŞANMA DAVASI ÇEKİŞMELİ BOŞANMA

BOŞANMA DAVASI ÇEKİŞMELİ BOŞANMA

Boşanma Nedir?

Hukuken geçerli bir evliliğin hakim kararı ile sona erdirilmesine boşanma denilmektedir.  

Boşanma Davası Nedir?

Mahkeme ya da hakim kendiliğinden bir hukuki uyuşmazlığa bakamaz. Bu uyuşmazlığın dava yoluyla mahkemede ileri sürülmesi gerekmektedir. 

En yalın tarifiyle, Boşanma Davası; eşlerden birisinin mevcut evliliğin sona ermesi için, boşanmaya sebebiyet veren olayları (uyuşmazlığı) ve boşanma talebini mahkeme bir dilekçe ile (boşanma dilekçesi) mahkemeye sunmasıdır. 

Boşanma sebepleri nelerdir?

Türk Medeni Kanunumuzda Boşanma sebepleri sınırlı sayıda düzenlenmiştir. Yani boşanma sadece aşağıdaki sebeplerin bulunması halinde gerçekleşir. Boşanma sebepleri;

1. Zina Nedeniyle Boşanma (TMK. 161. Madde)
2. Hayata Kast Nedeniyle Boşanma (TMK. 162)
3. Pek Kötü Muamele Nedeniyle Boşanma (TMK. 162)
4. Onur Kırıcı Davranış Nedeniyle Boşanma (TMK. 162)
5. Suç İşleme Nedeniyle Boşanma (TMK. 163)
6. Haysiyetsiz Hayat Sürme Nedeniyle Boşanma (TMK. 163)
7. Terk Nedeniyle Boşanma (TMK. 164)
8. Akıl Hastalığı Nedeniyle Boşanma (TMK. 165)
9. Evlilik Birliğinin Sarsılması (Şiddetli Geçimsizlik) Nedeniyle Boşanma (TMK. 166/1)
10. Anlaşmalı Boşanma (TMK. 166/3)
11. Fiili (Eylemli) Ayrılık Nedeniyle Boşanma (TMK. 166/4)

Şeklinde düzenlenmiştir. 

Kaç tür boşanma davası vardır?

Hukukumuzda, Anlaşmalı Boşanma Davası, Çekişmeli boşanma davası olmak üzere iki tür boşanma davası bulunmaktadır. 

Çekişmeli Boşanma Davası Ne Demektir?

Boşanma ya da boşanmaya bağlı sonuçlar bakımından (nafaka, tazminat, velayet vs.) konusunda taraflar arasında anlaşmanın bulunmadığı hallerde çekişmeli boşanma davasından söz edilir. 

Bir başka ifadeyle; bir boşanma davası anlaşmalı boşanma davası değilse, çekişmeli boşanma davasıdır. 

Çeşitli olasılıklardan yola çıkarak, bir boşanma davasında:

• Eşlerden birisi boşanmak istemekte, diğeri boşanmak istemiyor ise; 
• Eşler boşanma konusunda anlaşmışlar (her ikisi de boşanmak istiyor), ancak boşanmanın sonuçlarından en az bir tanesi konusunda (Velayet, nafaka, tazminat vs.) anlaşamıyor ise, 
• Tarafların anlaşmalı boşanma imkanı bulunmuyor ise; (Anlaşmalı boşanma için aranan 1 yıllık evlilik süresi dolmamış ise, eşlerin anlaşmalı boşanma davasının duruşmasında hazır bulunma imkanları yok ise vs.)

Çekişmeli boşanma davası gündeme gelecektir. 

Çekişmeli Boşanma Davasının Aşamaları Nelerdir?

Çekişmeli Boşanma Davasının yargılama aşaması Hukuk Muhakemeleri Kanunu’da düzenlenmiştir. Buna göre yazılı yargılama usulünün uygulandığı boşanma davalarında aşamalar, 

Dilekçeler Aşaması, 

Dilekçeler aşamasında taraflar karşılıklı olarak dava dilekçesi, cevap dilekçesi, cevaba cevap dilekçesi ile ikinci cevap dilekçelerini sunarlar. 

Ön İnceleme Duruşması Aşaması, 

Ön İnceleme duruşması uyuşmazlığın tespit edildiği, tarafların sulha davet edildiği aşamadır. 

Tahkikat Aşaması, 

Tahkikat aşaması tanıkların dinlendiği, delillerin toplandığı, bilirkişi incelemesi ile pedagog incelemesinin yapıldığı yani dosyayı aydınlatma adına tarafların iddia ve savunmalarının ispatlamaya çalıştığı aşamadır. 

Sözlü Yargılama Aşaması

Sözlü yargılama aşaması dosyanın tümü hakkında tarafların beyanda bulundukları aşamadır. 

Hüküm Aşaması 

Mahkemece, boşanma davasına ilişkin verilen kararın açıklandığı aşamadır.  Mahkeme son duruşmada davaya ilişkin kararını açıklayacaktır. 

Olmak üzere 5 (beş) aşamalıdır. 

Çekişmeli Boşanma Davası İçin Gereken Evraklar Nelerdir?

Çekişmeli boşanma davası açabilmek için boşanma dilekçesinin hazırlanmış olması ve boşanma dilekçesinin ekine kimlik fotokopisinin eklenmesi yeterli olacaktır.

Yargılamanın ilerleyen aşamalarda delil ve tanık listesi ayrıca sunulacağından delillerin ve tanık listesinin dava açılırken sunulması zorunlu değildir. 

Eğer davayı siz açtıysanız, mahkeme veznesinden harç ve masrafların yatırıldığına dair makbuzları da ekleyeceksiniz. 

Eğer bir boşanma avukatı aracılığıyla dava açacaksanız avukatınıza “Boşanma Vekaletnamesi” vermelisiniz. 

Anlaşmalı Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?

Anlaşmalı boşanma davası genel itibariyle tek celsede sonuçlanan boşanma davası türüdür. Tabi, burada tüm koşulların sağlanmış olması gerekir. 

Anlaşmalı boşanma davası açıldıktan sonra mahkemenin iş yoğunluğuna bağlı olarak bir hafta ile bir ay sonrasına duruşma günü belirlenir. 

Duruşma günü tüm koşulların varlığı halinde boşanmaya karar verilir. Gerekçeli kararın taraflara tebliğ edilmesi üzerine istinaf süresinin dolmasıyla gerekçeli karar kesinleşir. 

Böylesi bir ihtimalde anlaşmalı boşanma davası, 1 ay ile 3 ay arasında sonuçlanmış olacaktır. Ancak süreyi azaltan bir çok faktör bulunmaktadır. 

Boşanma Davası Hangi Mahkemede Açılır?

Boşanma davaları “Aile Mahkemeleri”nde açılıp görülmektedir. Aile mahkemesinin bulunmadığı yerlerde ise; Asliye Hukuk Mahkemelerinde açılır. 

Bugün hemen hemen bütün illerde ve büyük ilçelerde Aile Mahkemeleri bulunmaktadır. Nüfusu itibariyle iş yoğunluğu fazla olmayan yerlerde ayrı bir aile mahkemesi kurulmadığından, burada aile mahkemesinin görevine giren davalara asliye hukuk mahkemeleri bakmaktadır.

Boşanma Davası Neredeki Mahkemede Açılır?

Boşanma davasında yetkili mahkeme, boşanma davasının neredeki (hangi şehir, ilçe) mahkemesinin davaya bakacağını ifade eder. 

Boşanma davasında yetkili mahkeme, 

• Davacı eşin yaşadığı (ikamet ettiği) yer aile mahkemesi, 
• Davalı eşin yaşadığı (ikamet ettiği) yer aile mahkemesi
• Eşlerin en son 6 ay birlikte yaşadıkları (ikamet ettikleri) yer aile mahkemesidir. 

Davacı davasını bu üç seçenek yerdeki aile mahkemesinde açabilir. 

Bu konu hakkında daha detaylı bilgi için “Boşanma Davası Nasıl Açılır?” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Bir Boşanma Davası Nasıl Açılır ?

Boşanma davası “taraflarca hazırlama” ilkesinin uygulanması nedeniyle bir boşanma dilekçesi ile açılabilir. 

Boşanma dilekçesi ekine davacı kimlik fotokopisini eklemek suretiyle Aile Mahkemesine ya da Hukuk Tevzi Bürosuna müracaat edecektir. 

Burada gerekli harç ve masrafları ödedikten sonra, davacıya davanın hangi mahkemede görüleceğine ve dava esas numarasını gösteren bir evrak verilecektir. 

İşte harç ve masrafların yatırıldığı tarih davanın açıldığı tarih olacaktır. 

Anlaşmalı boşanma davası açan davacı, dava dilekçesi ekine boşanma protokolü de eklemelidir. 

Boşanma davasını avukatınız açıyor ise, boşanma vekaletnamesinin de dilekçe ekinde yer alması gerekir. 

Boşanma Davasında Mahkeme Masrafları Ne Kadar Tutar ? 

Boşanma Davasında Mahkeme Masrafları,  Dava Harçları (Peşin Harç, Başvuru Harcı) ile Gider Avansından oluşmaktadır. 

Boşanma davası açılırken ödenmesi gereken harç miktarı Hazine ve Maliye Bakanlığı (Geir İdaresi Başkanlığı) tarafından yayımlanan Harçlar Kanunu Genel Tebliği ile belirlenir. Her yıl ödenmesi gereken harç miktarı değişir. 

Ödenmesi gereken Gider Avansı ise Adalet Bakanlığı tarafından belirlenerek Hukuk Mahkmeleri Gider Avansı Tarifesiolarak yayımlanır. Gider avansı miktarı her yıl değişir. 

Çekişmeli Boşanma ile Anlaşmalı Boşanma Arasındaki Farklar Nelerdir?

Çekişmeli boşanma ile anlaşmalı boşanma arasındaki en önemli farklar;

• Çekişmeli boşanma davasında kusur araştırması yapılırken, anlaşmalı boşanma davasında bırakın kusuru olaylar bile dava konusu edilmez, yani kimin kusurlu olduğu, eşler arasında neler yaşandığı hususu yargılama konusu edilmez. 
• Çekişmeli boşanma davası, anlaşmalı boşanma davasına göre çok uzun sürmektedir. Anlaşmalı boşanma davasında davanın koşulları ve protokol hususunda herhangi bir eksiklik yok ise tek celse (duruşma) de yargılama sonuçlanır. 
• Çekişmeli boşanma davasında mahkeme hakiminin hem boşanma konusunda, hem boşanmanın sonuçları konusunda bir karar vermesi gerekecektir. Yani hem tarafların boşanma taleplerinin kabulü ya da reddi yönünde karar verirken hem boşanmanın sonuçları olan velayet, nafaka, tazminat, kişisel ilişki vs. konusunda karar vermesi gerekir. 
• Oysa Anlaşmalı boşanma davasında hakim sadece tarafların hür iradesi ile hareket edip etmediği ve  protokolün uygun olup olmadığına karar verecektir. Hür irade ile boşanmak istediklerini beyan eden tarafların boşanmalarına ve protokoldeki gibi boşanmalarına karar verecektir. Nafakanın miktarına, tazminatın tutarına müdahale etmeyecektir. 
• Anlaşmalı boşanma davalarında tanık, bilirkişi incelemesi, keşif gibi deliller ileri sürülmez. Çekişmeli boşanma davalarında Boşanma Davalarında ileri sürülmesi caiz olan her türlü delil ileri sürülür ve araştırılabilir. Bu da yargılamayı uzatan bir etkendir. 
• Anlaşmalı boşanma için bir yıllık evlilik süresi zorunludur. Oysa çekişmeli boşanma davası için böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır. 
• Anlaşmalı boşanma davasında eşlerin duruşmada hazır bulunması zorunludur. Oysa çekişmeli boşanma davasında eşlerin duruşmada hazır bulunması gerekmez. 
• Anlaşmalı boşanma tek duruşmada (celsede) sonuçlanabilirken, çekişmeli boşanma davası tek celsede sonuçlanmamaktadır. Bu nedenle anlaşmalı boşanma davasında boşanma süreci hızlı, çekişmeli boşanma davasında ise daha uzun sürmektedir. 

Boşanma Davaları Ne Kadar Sürer?

Anlaşmalı boşanma davaları tek celsede (tek duruşmada) sonuçlanırken, çekişmeli boşanma davalarında bu süreç daha uzun sürmektedir. 

Çekişmeli boşanma davasında yargılama aşamaları yukarıda açıklamıştık. Buna göre; Dilekçeler aşaması, Öninceleme aşaması, Tahkikat aşaması, Sözlü Yargılama aşaması ve Hüküm aşamalarında oluşur. 

Dolayısıyla günümüz koşullarında her şey sorunsuz ve gecikmesiz gerçekleşse bile bu süreç en az 1 ila 1,5 yıl sürmektedir. Bu sürece istinaf ve temyiz süreleri dahil değildir. 

“Boşanma Davası kaç ay sürer?”, “Boşanma davası kaç yıl sürer?”, “Boşanma davası en fazla ne kadar sürer?” şeklindeki sorularının cevabını, yargılamayı yapan hakim dahi net olarak size söyleyemez. Buradaki sürelerin genel nitelikli olduğunu belirtmekte fayda var. 

Boşanma Davasında Davayı İlk Açan Taraf (Eş) Avantajlı Mıdır?

Evet, kesinlikle. 

Çünkü özellikle eşlerin ayrı şehirlerde yaşadığı durumlarda davayı ilk açan eş, boşanma davasının hangi mahkemede açılacağını belirlemiş olacaktır. Yukarıda belirttiğimiz üzere, davacı davasını isterse oturduğu yerdeki, isterse davalı eşin bulunduğu yerdeki, dilerse en son 6 ay beraber yaşadıkları yerdeki mahkemede açabilecektir. 

Örneğin, eşlerden davacı, boşanmak için ayrıldıktan sonra Hakkari’de yaşamaya başlar, eşi ise İstanbul ilinde yaşıyor ise, davanın nerede görüleceğini davayı açan eş belirlemiş olacaktır. Bu örnekte Hakkari’de dava açılması halinde, davalı eş İstanbul ilinde otursa da Hakkari ilindeki davayı takip etmek için ya Hakkari’ye gidecek ya da avukat aracılığıyla kendisini temsil ettirecektir. 

Boşanma davasını, karşı tarafın açmasını beklemek bir çok problemi de beraberinde getirir. 

Özellikle bazı boşanma türlerinde dava açmak için, eylemin öğrenildiği tarihten itibaren hak düşürücü süreler olduğu gibi eylemin gerçekleştiği tarihten itibaren de bazı hak düşürücü süreler olabilmektedir. 

Örneğin eşinin zina ettiğini öğrenen kişi 6 ay davayı açmayıp beklerse, zina sebebine dayalı olarak dava açamayacaktır. Bu durumda bekleyen kişinin dava hakkı ortadan kalkmış olacaktır. 

Yine, kendisine fiziksel şiddet uygulanmasına rağmen eşi ile birlikte aynı çatı altında yaşamaya devam eden kişi bu eylemleri affetmiş sayılacaktır. Bu durumdaki kişinin davayı açmak yerine, eşinin dava açmasını beklemek kadar yanlış bir tutum olamaz. 

Boşanma Davasında Sosyo – Ekonomik Durum (SED) Araştırması Ne Demektir?

Boşanma davasında kişilerin sosyal ve ekonomik durumlarının araştırılması için kollukça (emniyet ya da jandarma) tarafından yapılan araştırma işlemidir. 

Burada kişinin sosyal durumu, nerede yaşadığı, kimlerle yaşadığı, herhangi bir fiziksel engelinin olup olmadığı, yaşamını nasıl idame ettirebildiği, kimlerden ekonomik destek aldığı, adına kayıtlı taşınmaz ya da taşınır olup olmadığı, eğitim durumu vs. gibi konular araştırılacaktır. 

Boşanma davasında,  mahkeme; boşanma ile birlikte,  

• Nafaka (Çocuk ve Eş İçin)
• Maddi Tazminat, 
• Manevi Tazminat, 
• Konusunda bir karar verilecektir. 
• Bu talepler ise tam olarak matematiksel değil, tarafların sosyo-ekonomik durumu ile orantılı olarak hakimin vicdani kanaatiyle belirlenecektir. 

• Dolayısıyla nafaka verilip verilmeyeceği, ya da ne kadar verileceği hususunda hakime yol göstermesi bakımından bu araştırmanın yapılması gerekmektedir. 

  Ancak şunu da ifade edelim ki; sosyo-ekonomik durum incelemeleri tek başına belirleyici olmayıp; mahkemece tarafların ekonomik durumları tapu, trafik tescil, maaş ya da ücret alınıyor ise ilgili kurum ve kuruluşlar ile yazışmalar sonucunda tespit edilerek netleşecektir. 

  Boşanma Davasında Tarafların Duruşmalara Katılması Zorunlu Mudur?

  Kural olarak; hiç kimse kendi hakkını kullanmaya zorlanamaz. Ancak sonuçlarına katlanır!

  Burada zorunluluk kavramını iki şekilde açıklayarak soruyu cevaplandırmak gerekir. 

  Bir kişi kendi boşanma davasının duruşmasına katılmaya zorlanabilir mi?

  Hayır, hiç kimse kendi hakkını kullanmaya zorlanamaz. Burada ceza yargılamasındaki gibi zorla getirme ya da özellikle sanıklar gibi hakkında yakalama kararı çıkarılması gibi bir durum söz konusu olamaz. 

  Kişinin kendi boşanma davasının duruşmalarına katılması gerekli midir?

  Burada da ikili bir ayırım yapmak gerekir. 

  Çekişmeli boşanma davalarında: Eğer kendisini bir vekil ile temsil ediyor ise duruşmaya katılmak zorunda değildir. Eğer kendisini vekil ile temsil etmiyor ise, sonuçlarına katlanır. Bu sonuçlar;

  Kişi davacı ise; duruşmaya kendisi veya vekili katılmaz ise dava dosyası önce işlemden kaldırılır, üç ay içerisinde yenilenmediği takdirde davanın açılmamış sayılmasına karar verilir. 

  Kişi Davalı ise; duruşmaya kendisi veya vekili katılmaz ise, duruşmada gerçekleşen ve yokluğunda yapılan usuli işlemlere itiraz edemez. 

  Anlaşmalı boşanma davalarında ise, her iki tarafın duruşmada hazır olması gerekir. Sadece vekillerin gelmesi yeterli olmayıp tarafların bizzat duruşmada hazır olması gerekir. Aksi takdirde anlaşmalı boşanma gerçekleşemez. 

  Eşlerden Birisi Boşanmak İstiyor, Diğeri İstemiyor İse Ne Yapılmalıdır?

  Boşanmanın gerçekleşmesi için her iki eşin boşanmak istemesi gerekmez. Yani eşlerden birisinin boşanmak istemesi boşanma davası açmak için yeterlidir. Karşı tarafın kabulü gerekmemektedir. 

  Burada yapılacak tek şey, çekişmeli boşanma davası açmak olacaktır. Kişi boşanma dilekçesi ile birlikte Aile Mahkemesinde dava açacaktır. 

  Boşanma Davasında Kadının Hakları Nelerdir?

  Boşanma Davasında Kadının Haklarını;

• Ayrı Yaşama Hakkı,
• Ortak Konutun Özgülenmesini Talep Etme Hakkı,
• Çocuğun Teslim Edilmesini Talep Etme Hakkı,
• Çocuğun Tedbiren Velayetini Talep Etme Hakkı,
• Çocuk İle Kişisel İlişki Kurma Hakkı,
• Kadın İçin Tedbir Nafakası Hakkı,
• Çocuk İçin Tedbir Nafakası Hakkı,
• İştirak Nafakası Hakkı,
• Yoksulluk Nafakası Hakkı,
• Kadının Velayet Hakkı,
• Kadının Maddi Tazminat Hakkı,
• Kadın Eşin Manevi Tazminat Hakkı,
• Ziynet Eşyası Alacağı Hakkı,
• Mal Rejiminden Kaynaklı Alacak ve Haklar,
• Aile Konutu Şerhi Konulmasını İsteme Hakkı,
• 6284 Sayılı Yasadan Kaynaklanan Koruyucu Tedbirlerin Uygulanmasını Talep Etme Hakkı,
• Ücretsiz Avukat Talep Edebilme Hakkı,
• Kadının Kendi Eşyalarını Talep Etme Hakkı,

• Şeklinde sıralayabiliriz. 

  Boşanma Davasında Erkeğin Hakları Nelerdir?

  Boşanma Davasında Erkeğin Hakları:

• Ayrı Yaşama Hakkı,
• Ortak Konutun Özgülenmesini Talep Etme Hakkı,
• Çocuğun Teslim Edilmesini Talep Etme Hakkı,
• Çocuğun Tedbiren Velayetini Talep Etme Hakkı,
• Çocuk İle Kişisel İlişki Kurma Hakkı,
• Çocuk İçin Tedbir Nafakası Hakkı,
• İştirak Nafakası Hakkı,
• Yoksulluk Nafakası Hakkı,
• Erkeğin Velayet Hakkı,
• Erkeğin Maddi Tazminat Hakkı,
• Erkeğin Manevi Tazminat Hakkı,
• Mal Rejiminden Kaynaklı Alacak ve Haklar,
• Aile Konutu Şerhi Konulmasını İsteme Hakkı,
• 6284 Sayılı Yasadan Kaynaklanan Koruyucu Tedbirlerin Uygulanmasını Talep Etme Hakkı,
• Ücretsiz Avukat Talep Edebilme Hakkı,
• Erkeğin Kendi Eşyalarını Talep Etme Hakkı,

• Şeklinde sıralayabiliriz. 

  Boşanma Davasında Avukat Zorunlu Mudur?

  Boşanma davasında avukat ile temsil konusunda bir yasal zorunluluk yoktur. Ancak , boşanma avukatı olmaksızın açılan davada, sonuçlar çok ağır olabilecektir. 

  Yani bir kişinin boşanma davasını bir avukat ile açması gerektiği konusunda herhangi bir yasal mevzuat bulunmamaktadır. 

  Ancak bir çok boşanma davasında gördüğümüz üzere, Boşanma Avukatı olmaksızın açılan davalar sonucunda, belki de hayat boyu sürecek mağduriyetlere şahit olmaktayız.

SONUÇ OLARAK Çekişmeli boşanma davaları, anlaşmalı boşanma davalarına göre daha karmaşık ve uzun süreli olabilir. Bu nedenle, bir avukattan yardım almak, davanın daha sağlıklı ve hızlı bir şekilde sonuçlanması açısından faydalı olabilir. Avukat, boşanma davasında gerekli tüm hukuki işlemleri takip eder, davanın seyrini değerlendirir ve müvekkilinin haklarını en iyi şekilde savunur. Ayrıca, davaya ilişkin gerekli tüm belgeleri hazırlar ve mahkemede müvekkilini temsil eder.